به گزارش پایگاه خبری«عصر کالا» به نقل از فرهیختگان، اهمیت اینترنت را زمانی فهمیدیم که بسیاری از کسب‌وکارها دچار مشکل شد و بسیاری از افراد هم از کار و حرفه اصلی خود باز ماندند. نکته‌ حائز‌اهمیت اینکه شاید در تعاملات روزانه خود خیلی تاثیرات مستقیم حضور اینترنت را حس نکنیم اما با قطع شدن آن، متوجه تبعات آن شده و به اهمیت آن بیشتر پی می‌بریم. نمی‌دانم برای شما هم پیش آمده است یا خیر اما همیشه برای من سوال بود که آنچه این روزها راه ارتباطی ‌ما با دنیای اطراف شده و نبودش حتی برای چند ساعت، غم عالم را میهمان دل‌مان می‌کند، چگونه کار می‌کند؟ فناوری پیچیده‌ای که زحمات بسیاری برای آن کشیده می‌شود و درنهایت آنچه به دست ما می‌رسد، حاصل دسترنج و تلاش شبانه‌روزی نیروهای انسانی کارآزموده بخش فناوری اطلاعات کشور از دستگاه‌ها و نهادهای مختلف است. این روزها اینترنت به سهولت در دسترس نسل‌های جدید قرار می‌گیرد اما درگذشته افراد از طریق دایال‌آپ و کارت‌اشتراک اینترنتی که سرعت آن در مقایسه با 4G و 3G همانند سرعت لاک‌پشت و خرگوش است، روزگار می‌گذراندند. در سال‌های اخیر سرعت اینترنت تغییر و تحول بسیاری داشته، بر آن شدیم تا مروری بر سیر اینترنت از آنچه ایران می‌خرد و درنهایت به دست کاربران می‌رساند، داشته باشیم. آنچه در ادامه می‌خوانید، بخشی از گفت‌وگوی ما با مهدی رضاپور، کارشناس فناوری اطلاعات در این حوزه است.

اینترنت؛ فناوری‌ای که هیچ‌کس مالک آن نیست

توزیع اینترنت در جهان مانند توزیع خدمات برق نیست که بگوییم کسی آن را در جایی تولید و توزیع می‌کند؛ اینترنت یک شبکه بسیار پیچیده از ارتباطات الکترونیکی است و مالکی ندارد که بتواند روی آن قیمتی بگذارد و به واسطه آن پول از مردم دریافت کند.

اتصالات؛ ستون‌فقرات اینترنت

آنچه در اینجا خرید و فروش می‌شود، قابلیت اتصال است. شبکه اینترنت، روی اتصالاتی با پهنای باند بسیار بالا استوار است که به آن ستون‌فقرات اینترنت می‌گویند. به کمک این شبکه، همه کشورها به هم متصل می‌شوند و هر کشور حداقل یک تا چندین اتصال به این ستون‌فقرات دارد. پولی که کشورها برای اتصال به اینترنت می‌پردازند، در واقع هزینه‌ای است که بابت اتصال به این شبکه ستون‌فقرات پرداخت می‌کنند.

هزینه‌هایی که بابت اینترنت می‌پردازیم

هزینه‌ها برای هرکدام از این نوع اتصالات و ارتباطات متفاوت است، بسته به سرعت و حجم داده‌های تبادل‌شده، قطعا باید قیمت متفاوتی پرداخت کرد. شرکت ارتباطات زیرساخت ایران که متولی مدیریت دروازه‌های اصلی اینترنت ایران است، باید بابت عملیاتی ماندن این دروازه‌ها هزینه‌های مختلفی مانند تعمیر و نگهداری تجهیزات، پرسنل فنی، برقراری خطوط ارتباطی و... را متحمل شود. بازگشت این هزینه از طریق فروش دسترسی به شرکت‌های تامین اتصال به اینترنت که امروز در ایران تعدادشان از مرز 600 گذشته، جبران می‌شود. شرکت‌های تامین اتصال نیز هزینه‌های خود را از کاربران نهایی اینترنت دریافت می‌کنند. اینکه چرا اینترنت در ایران گران است و ایران از لحاظ سرعت اینترنت پنجمین کشور از آخر در لیست جهانی است، مبحثی چندبعدی است که پرداختن به آن مقالی دیگر می‌طلبد. لیکن به جهت اشاره، استیلای بخش دولتی بر فضای اینترنت، ناکارآمدی شرکت‌های واسط و سوءمدیریت شدید در آنها و سیاسی شدن مباحث فضای مجازی در ایران را می‌توان عمده دلایل نامطلوب بودن ارتباطات اینترنتی در ایران دانست.

اتصال اینترنتی، ارتباطی دوطرفه

اتصال اینترنتی، یک اتصال دوطرفه است. یعنی برخلاف رادیو یا تلویزیون که یک مسیر یک‌طرفه ارسال داده است، برای ارتباط با اینترنت شما برای دریافت داده‌ها نیازمند ارسال اطلاعات نیز هستید. بنابراین اتصال اینترنتی ماهواره‌ای، علاوه‌بر دستگاه گیرنده زمینی، نیازمند یک دستگاه فرستنده قدرتمند نیز هست. رادیوهای وای‌فای تلفن‌های همراه و مودم‌های معمولی، نه قادرند در باند فرکانسی شبکه‌های ماهواره‌ای کار کنند و نه توان لازم را برای ارسال سیگنال رادیویی به فاصله چندین کیلومتری دارند. بنابراین ادعاهایی که گاه مبنی‌بر راه‌اندازی اینترنت ماهواره‌ای رایگان مطرح می‌شود، دروغی بیش نیست.

انواع اتصالات اینترنت در ایران و جهان

اتصال به شبکه اینترنت، هم از طریق امواج رادیویی و هم اتصالات فیزیکی مانند فیبر نوری یا کابل مسی امکان‌پذیر است. اتصالات رادیویی، مانند لینک‌های ماهواره‌ای به دلیل استفاده از فناوری‌های پیچیده‌تر، نسبت به لینک‌های فیزیکی هزینه اولیه بیشتری دارند، لیکن در درازمدت به دلیل کمتر بودن هزینه نگهداری، به‌صرفه‌تر هستند.

راه‌های ورودی اینترنت به ایران

ایران درحال حاضر 9 دروازه ورودی برای اینترنت دارد. این دروازه‌ها، درواقع نقطه اتصال ایران به شبکه اینترنت محسوب می‌شوند. حفظ ارتباط کاربران ایرانی با اینترنت، منوط به صحت عملکرد این دروازه‌هاست.

توزیع اینترنت چگونه صورت می‌گیرد؟

برقراری ارتباط کاربر با این دروازه‌ها، نیازمند حضور نهادهای واسط است. در واقع امکان دسترسی مستقیم کاربر نهایی با این نقاط اتصال، تنها توسط شرکت‌ها و سازمان‌هایی فراهم می‌شود که زیرساخت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم را دارند. شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت، وظیفه مدیریت پهنای باند ارتباطی و برقراری ارتباط سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مورد‌نیاز کاربران نهایی با این دروازه‌ها را برعهده دارند. این ارتباط می‌تواند بر بستر اتصالات فیبرنوری، کابل مسی یا شبکه‌های رادیویی باشد.

کدام اتصالات برای ایران مقرون به‌صرفه‌تر است؟

ارتباط بین مصرف‌کننده نهایی و شبکه جهانی اینترنت، بسته به نوع مصرف، پهنای باند یا همان سرعت، محل قرار‌گیری مصرف‌کننده و برخی عوامل دیگر، متفاوت است. کاربرانی که به سرعت بالا یا حجم تبادل داده زیاد نیاز دارند، می‌توانند از مسیر ارتباطی فیبر نوری یا شبکه‌های رادیویی استفاده کنند ولی کاربران معمولی خانگی با روش اتصال سیم مسی نیز می‌توانند احتیاجات خود را برآورده کنند. هرچند امروز در بسیاری از نقاط کشور امکان اتصال به کمک فیبر نوری هم برای کاربران خانگی مهیا شده است. در مراکز مهم مثل دانشگاه‌ها، مراکز نظامی، سازمان‌ها و نهادهای خاص دولتی و همچنین در نقاط دور از مراکز شهری که برقراری ارتباطات فیزیکی مقرون به‌صرفه نیست، می‌توان از اتصالات ماهواره‌ای نیز استفاده کرد.

نقش واسطه‌ها در گرانی اینترنت

هم‌اکنون چندین ماهواره مخابراتی بر فراز ایران مشغول کار هستند و می‌توانند ارتباطات اینترنتی را فراهم کنند. لیکن اگر بخواهید از این نوع اتصال به شبکه جهانی اینترنت استفاده کنید، باید تجهیزات رادیویی قدرتمندی تهیه کنید که استفاده از آنها در کشور ایران، نیازمند اخذ مجوزهای لازم از مرکز تنظیم مقررات رادیویی و برخی نهادهای دیگر است. این نوع اتصال نیازمند تجهیزات سخت‌افزاری گران‌قیمتی است و اشتراک اتصال به ماهواره نیز هزینه گزافی دارد. بنابراین این نوع اتصال برای کاربران خانگی مقرون به‌صرفه نیست و نگهداری آن نیز بسیار پردردسر و هزینه‌بر است.